پرفسور کاظم معتمدنژاد از نخستین نظریه پردازان بومی در ایران است که در حوزه ارتباطات، دیدگاه های کاربردی فراوانی از ایشان بر جای مانده و همین نظریه ها است که از او چهره ای بین المللی ساخته بود.
با این حال عمر دکتر معتمدنژاد بنیانگذار علم ارتباطات و احیاگر آموزش روزنامهنگاری کوتاه تر از آن بود که به این همایش برسد تا این رویداد بدون حضور صاحبش برگزار شود. معتمدنژاد در سال 1313 در روستاى مود از بخش مركزى بيرجند متولد شد، تحصيلات ابتدائى و قسمتى از تحصيلات متوسطه خود را در زادگاهش و قسمت ديگر را در بيرجند و سال ششم ادبى را در دبيرستان مروى تهران گذرانيد.
در سال 1336 به اخذ درجه ليسانس و در سال 1339 به اخذ درجه دكترى در رشته قضائى از دانشكده حقوق و علوم سياسى دانشگاه تهران نائل گرديد. وى در زمان تحصيل در دورة كارشناسى با مدير وقت روزنامه كيهان كه استاد ايشان نيز بود رابطه دوستانهاى برقرار كرد. وقتى استاد از دانشجويان دوره دكترى براى همكارى در كيهان دعوت كرد، معتمد نژاد فرصت را غنيمت شمرده و به محيط روزنامه وارد شد.
ديرى نپائيد كه پروفسور معتمدنژاد از مترجمى زبان فرانسه، به مسؤليت گروه خارجى و مقالات ارتقاء يافت. روزنامه كيهان كه به روزنامه نگاران تحصيلكرده نياز داشت، براى وى بورسيهاى از دولت فرانسه دريافت داشت. معتمد نژاد در دانشگاه سوربن فرانسه موفق به اخذ دكترى حقوق و علوم سياسى و نيز دكترى تخصصى روزنامه نگارى از انستيتوى مطبوعات و علوم نظرى دانشگاه پاريس گرديد.
خدمات دانشگاهى ايشان از سال 1344 در سمت استاد يارى در دانشكده حقوق و علوم سياسى دانشگاه تهران آغاز مى شود، ضمناً همكارى خود را از آغاز ورود به ايران با موسسه كيهان حفظ كرد. در سال 1343 مؤسسه كيهان پيشنهاد وى را براى يك دوره عالى روزنامه نگارى پذيرفت و براى اين منظور از بين داوطلبان ديپلم، 25 نفر انتخاب شدند. در پايان دوره دو ساله، اسم اين دوره عالى به مؤسسه عالى مطبوعات و روابط عمومى تغيير كرد.
در سال 1350 يعنى زمانى كه نخستين فارغ التحصيلان در بحبوحه اخذ دانشنامه بودند، اسم مؤسسه به دانشكده علوم ارتباطات اجتماعى تغيير يافت. دراين موقع از دانشيارى دانشكده حقوق دانشگاه تهران استعفا داده و در دانشكده علوم ارتباطات اجتماعى در سمت معاونت دانشكده مشغول به كار گرديد. از سال 56 تا 59 نيز سمت رياست دانشكده را عهده دار بود. با پیروزی انقلاب اسلامى ایران، دانشكده مذكور تعطيل و در دانشكده علوم اجتماعى دانشگاه علامه طباطبائى به عنوان يك گرايش ادغام شد. چنین بود که معتمد نژاد به پاريس رفت و در آنجا به تدريس و تحقيق پرداخت تا ياد وطن او را دلتنگ كرد و در سال 1368 به ايران بازگشت.
معتمدنژاد مجدداً نسبت به توسعه رشته علوم ارتباطات و گشايش دوره ه اى كارشناسى، كارشناسى ارشد و دكترى اقدام نمود تا سرانجام در سال 1375 با پذيرفته شدن دوره دكتراى ارتباطات در وزارت فرهنگ و آموزش عالى به آرزوى ديرين خود رسيد. معتمدنژاد در حال حاضر استاد تمام وقت دانشكده علوم اجتماعى دانشگاه علامه طباطبائى مى باشد و در سطوح مختلف آموزشى اشتغال به آموزش دارد. معتمدنژاد در تشكيل و عضويت انجمن هاى مختلف از قبيل: انجمن دفاع از آزادى مطبوعات، انجمن بين المللى تحقيق در ارتباطات جمعى، انجمن بين المللى حقوق فضا، انستيتوى بين المللى ارتباطات، انجمن فرانسوى علوم ارتباطات و اطلاعات نقش عمده داشت.
برخی تالیفات استاد کاظم معتمدنژاد عبارتند از:
- روزنامهنگاری، نویسنده: دکتر کاظم معتمدنژاد، دکتر ابوالقاسم منصفی
- روش تحقیق در محتوای مطبوعات نویسنده: دکتر کاظم معتمدنژاد
- وسایل ارتباط جمعی (جلد نخست) نویسنده: دکتر کاظم معتمدنژاد
- مبانی حقوقی بینالمللی گزارشگری برای صلح، نویسنده: دکتر کاظم معتمدنژاد
- اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتی، نویسنده: دکتر کاظم معتمدنژاد
- جامعه اطلاعاتی: اندیشههای بنیادی، دیدگاههای انتقادی و چشماندازهای جهانی، نویسنده: دکتر کاظم معتمدنژاد
- حقوق مطبوعات، نویسنده: دکتر کاظم معتمدنژاد
- حقوق حرفهای روزنامهنگاران نویسنده: دکتر کاظم معتمدنژاد، دکتر رویا معتمدنژاد
- حقوق ارتباطات نویسنده: دکتر کاظم معتمدنژاد، دکتر رویا معتمدنژاد
و... .
«حسین انتظامی» معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پی درگذشت دکتر کاظم معتمدنژاد، پدر علم ارتباطات ایران پیامی صادر کرد. در بخشی از این پیام آمده است: « اینک همه در غم از دست دادن این چهره ماندگار ایران زمین اندوهگینیم و آنچه وظیفه همه ما را در پاسداشت این شخصیت علمی سنگینتر میکند حفظ و توسعه میراثی است که از کرسی استادی او برای جامعه ارتباطات، رسانه و مطبوعات باقی مانده است. درگذشت ایشان را به خانواده محترم معتمدنژاد، به جامعه رسانهای کشور، شاگردان وی و همه استادان روزنامهنگاری و ارتباطات تسلیت عرض میکنم و در این شبهای آغارین ماه صفر، طلب مغفرت و رحمت ذات متعال را برای وی خواستارم.»
مراسم تشییع پیکر این استاد برجسته ارتباطات و روزنامهنگاری، روز شنبه (16 آذر) ساعت 9 صبح از مقابل دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی واقع در سهراه ضرابخانه، خیابان شهید گلنبی، برگزار میشود و پس از تشییع، پیکر ایشان در قطعه نامآوران بهشت زهرا (س) آرام میگیرد.
پدر ارتباطات ایران در اغما؛ روزنامهها در کما
تجليل از پدر مطبوعات ايران
سيدمحمد حسيني وزير ارشاد روز گذشته در حاشيه مراسم افتتاحيه سراي روزنامهنگاران به «ملت ما» گفت: «بحث ايجاد فرصتهاي شغلي براي خبرنگاران در دولت مطرح شده است و در حال پيگيري است. تاكنون مقرر شده است كه با حمايت دولت و با تقويت بنيه مالي نشريات مختلف تعدادي از خبرنگاران را به كار گيرند.
گذشته از آن در نظر داريم تسهيلات بانكي را در حد امكان در اختياران خبرنگاران قرار دهيم. مباحث مربوط به بيمه روزنامهنگاران را نيز از طريق صندوق اعتباري حمايت از نويسندگان، روزنامهنگاران و هنرمندان پيگيري ميكنيم. امسال اعتبار مالي اين صندوق افزايش خواهد داشت. سال گذشته با پيگيريهاي انجام شده مشكلات حقوقي پرداخت وام مسكن برطرف شده و امسال كار با جديت دنبال ميشود تا خبرنگاران بتوانند از اين وام 30 ميليوني استفاده كنند.»
محمدجعفر محمدزاده، معاون مطبوعاتي وزارت ارشاد نيز در پاسخ به اين پرسش «ملت ما» كه آيا افتتاح سراي روزنامهنگاران در رسيدگي به مطالبات صنفي خبرنگاران موثر است؟ اينگونه پاسخ داد: «اين سرا افتتاح شده است تا خبرنگار به راحتي آثارش را نمايش دهد، مصاحبههايش را دراين مكان هماهنگ كند. اگر گپ و گفتي با كسي دارد در اينجا انجام دهد.
اما منظور شما از مطالبات صنفي چيست؟» او سپس در پاسخ اين پرسش كه اگر روزنامهنگاري به واسطه بستهشدن روزنامهاش بيكار شود و يا دچار مشكلات مالي شود آيا تمهيداتي ديده شده است كه از او حمايت شود؟ گفت: «در حال حاضر در طبقه دوم اين سرا دفتر مشاور حقوقي و مطبوعاتي تعبيه شده است و مشاوران در اين زمينه فعال هستند. مشاورهها در اين راستا خواهد بود كه انشاءالله حقي از خبرنگاري ضايع نشود اما بخشي از اين روند به دستگاه قضايي مربوط ميشود. ما تنها ميتوانيم راهنمايي و همفكري كنيم.»
او در ادامه و در پاسخ به پرسش ديگر «ملت ما» كه آيا روزنامهنگاري ايران در راستاي روزنامهنگاري توسعه است، ميگويد: «شعار جدي من توسعه كيفي مطبوعات بوده است. مطبوعات هم اكنون از نظر كمي مشكلي ندارند. مشكل بر سر كيفيت است. اين كيفيت مطبوعات است كه بايد توسعه يابد. مشكلات ديگري نيز وجود دارد. يا توزيع نميشود يا تيراژ كم است. اما اقدامات جدي انشاءالله در راستاي توسعه كيفي در راه خواهد بود.»
وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي هم در اين مراسم سراي روزنامهنگاران ايران محلي براي تعاطي افكار و انديشهها توصيف كرد و وعده داد در سال 90 برنامههاي خوبي براي مطبوعات توسط وزارتخانه مطبوعش به اجرا درآيد. در این مراسم همچنين از كاظم معتمدنژاد و مرتضي نبوي دو تن از پيشكسوتان مطبوعات تقدير به عمل آمد. همچنين از كتاب مطبوعات ايراني نوشته سيد فريد قاسمي رونمايي شد و خود او نيز مورد تجليل قرار گرفت.
مطلب این صفحه را به زبان دلخواه خود ترجمه کنید
- نویسنده : یزد فردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
دوشنبه 23,دسامبر,2024